Στο προσχέδιο νόμου για τις μεταμοσχεύσεις που είδε το φως της δημοσιότητας προβλέπεται ότι όλοι είμαστε εν δυνάμει δότες εκτός αν δηλώσουμε το αντίθετο στον Εθνικό Οργανισμό Μεταμοσχεύσεων (ΕΟΜ), ενώ διασαφηνίζεται το νομικό πλαίσιο που διέπει τις μεταμοσχεύσεις. Το νομοσχέδιο στοχεύει με αυτόν τον τρόπο στην αύξηση των μεταμοσχεύσεων στη χώρα, δεδομένου ότι οι λίστες είναι μεγάλες.
Στην Κρήτη, το Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Ηρακλείου ήταν το 2010 το πρώτο σε δωρητές μεταξύ των Νοσοκομείων της χώρας, ωστόσο τα ποσοστά παραμένουν χαμηλά τόσο σε δωρητές όσο και σε δότες.
Ενδεικτικά αναφέρουμε τα στοιχεία της τελευταίας πενταετίας για τους δότες από την Κρήτη:
• 2006: 8 δότες
• 2007: 8 δότες
• 2008: 11 δότες
• 2009: 1 δότης
• 2010: 7 δότες
Την ίδια στιγμή οι ανάγκες για μεταμόσχευση οργάνων είναι μεγάλες. Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΕΟΜ 850 με 900 είναι οι συνάνθρωποί μας που περιμένουν στη λίστα για μεταμόσχευση νεφρού, 50 με 70 για ήπαρ και 20 για καρδιά.
Αν εξαιρέσουμε το 2009 η τάση του «δώρου ζωής» είναι σταθερή τα τελευταία χρόνια, στην Κρήτη αλλά και την υπόλοιπη Ελλάδα, ενώ γενικά ο κόσμος είναι θετικός στη δωρεά οργάνων όπως αναφέρουν στελέχη του Εθνικού Οργανισμού Μεταμοσχεύσεων. Επισημαίνουν ωστόσο, πως ένα σοβαρός παράγοντας που έχουμε μείνει πίσω στη δωρεά είναι η απώλεια δοτών. Το σύστημα υγείας μέσω του οποίου περνάει η δωρεά δεν λειτουργεί έτσι όπως θα έπρεπε, να προσεγγίζονται δηλαδή οι συγγενείς ασθενών από τον αρμόδιο γιατρό εφόσον έχει διαπιστωθεί ο εγκεφαλικός θάνατος, τη δύσκολη εκείνη στιγμή και να ενημερώνονται, κάτι που οφείλεται εν πολλοίς στην υποστελέχωση των νοσοκομείων. Δεν αφιερώνουν τον χρόνο που απαιτείται για τη διαδικασία οι γιατροί λέει ο ΕΟΜ γιατί ο χώρος της δημόσιας υγείας και δη στις ΜΕΘ ήδη είναι επιβαρυμένος λόγω των ελλείψεων ενώ επίσης ο γιατρός δεν έχει κάποιο όφελος.
Στις ΜΕΘ των νοσοκομείων έχει οριστεί ο αρμόδιος για να κινεί τις διαδικασίες σε περίπτωση εγκεφαλικού θανάτου, μια διαδικασία πολύωρη στην οποία εμπλέκονται πολλοί γιατροί.
Αξίζει να σημειώσουμε ότι το γεγονός πως η Ελλάδα είναι από τις πρώτες χώρες σε αριθμό τροχαίων ατυχημάτων, υποδεικνύει ότι οι δυνητικοί δότες υπάρχουν, όμως «χάνονται». Αυτό συμβαίνει είτε επειδή η διάγνωση του εγκεφαλικού θανάτου δεν γίνεται έγκαιρα είτε γιατί στις περιπτώσεις που διαγιγνώσκεται και τίθεται στους συγγενείς η δυνατότητα της δωρεάς οργάνων, το 30% των συγγενών αρνείται να προχωρήσει στη δωρεά.
Και όμως, αν σκεφτεί κανείς πως από έναν μόνο δότη μπορούν να πάρουν δώρο ζωής ακόμη και δέκα υποψήφιοι συμβατοί λήπτες, γίνεται αντιληπτή η σημασία της δωρεάς.
Ευρωβαρόμετρο
Στοιχεία για τη μεταμόσχευση στην Ελλάδα έχει δώσει και το Ευρωβαρόμετρο. Ενώ οι Έλληνες καταλαμβάνουν ιδιαίτερα υψηλή θέση στην αιμοδοσία – έρχονται μετά τους Αυστριακούς και τους Γάλλους – όσον αφορά στη δωρεά οργάνων, εμφανίζονται πολύ λιγότερο πρόθυμοι. Σε ό,τι αφορά την πρόθεση το 43% δηλώνουν πρόθυμοι να γίνουν δωρητές. Ωστόσο, στην ερώτηση «έχετε ποτέ συζητήσει το θέμα της δωρεάς οργάνων με την οικογένειά σας», θετικά απαντά το 32% των Ελλήνων, ενώ μόλις το 14% δηλώνει ενήμερο για την εθνική νομοθεσία αναφορικά με τη δωρεά οργάνων και τη μεταμόσχευση.Στην ερώτηση «ποιοι είναι οι λόγοι για τους οποίους δεν επιθυμείτε να γίνετε δωρητές οργάνων», το 45% των Ελλήνων απάντησαν ότι δεν εμπιστεύονται το σύστημα, το 31% απάντησαν ότι φοβούνται την «εκμετάλλευση» του ανθρωπίνου σώματος, ενώ το 10% επικαλέστηκε θρησκευτικούς λόγους.
Πως πιστοποιείται ο εγκεφαλικός θάνατος
Τρεις διαφορετικοί γιατροί, που δεν είναι μέλη της μεταμοσχευτικής ομάδας, ούτε έχουν σχέση με τους λήπτες διενεργούν αυτόνομα μια σειρά από εξετάσεις, έτσι ώστε να βεβαιωθεί ότι ο ασθενής έχει υποστεί «νέκρωση του εγκεφαλικού στελέχους». Συγκεκριμένα γίνονται δυο φορές εξετάσεις από τους γιατρούς στο πλαίσιο των τεστ εγκεφαλικού θανάτου.
Όπως επισημαίνεται από τον Εθνικό Οργανισμό Μεταμοσχεύσεων τα κριτήρια είναι πολύ αυστηρά και αποδεκτά από ιατρικής, νομικής και ηθικής πλευράς και στην Ελλάδα όπως εξάλλου και στις περισσότερες χώρες του κόσμου. Το εγκεφαλικό στέλεχος είναι το τμήμα εκείνο του κεντρικού νευρικού συστήματος που συνδέει τα εγκεφαλικά ημισφαίρια με τον νωτιαίο μυελό και στο οποίο εδράζουν, μεταξύ άλλων, τα κέντρα της αναπνοής και της κυκλοφορίας του αίματος. Κατά συνέπεια νέκρωση του εγκεφαλικού στελέχους συνεπάγεται μη αναστρέψιμη διακοπή της αυτόματης αναπνοής και της κυκλοφορίας του αίματος. Νέκρωση του εγκεφαλικού στελέχους μπορεί να προκληθεί κατά τη διάρκεια κάποιου σοβαρού τροχαίου ατυχήματος που επέφερε σημαντικής βαρύτητας εγκεφαλικά τραύματα ή συνεπεία ενός αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου.
Ο ασθενής που έχει υποστεί νέκρωση του εγκεφαλικού στελέχους είναι νεκρός και δεν μπορεί να επανέλθει στη ζωή. Τα μηχανήματα μπορούν απλά να διατηρήσουν την κυκλοφορία του αίματος παρέχοντας τη δυνατότητα χρησιμοποίησης των οργάνων, ιστών και κυττάρων για μεταμόσχευση.
Ως απάντηση σε όσους πιστεύουν πως αν δηλώσουν δωρητές και πάθουν ένα ατύχημα θα τους αφήσουν να πεθάνουν για να πάρουν τα όργανα, ο ΕΟΜ απαντά πως αυτό αποκλείεται γιατί η έναρξη της μεταμοσχευτικής διαδικασίας προϋποθέτει την πιστοποίηση θανάτου. Η εκπαίδευση του ιατρικού και νοσηλευτικού προσωπικού βασίζεται στην αρχή ότι «η δωρεά οργάνων έρχεται πάντα δεύτερη μετά τους βασικούς ιατρικούς χειρισμούς. Προέχει η επιβίωση του ασθενή και όλες οι προσπάθειες εστιάζονται σε αυτό».
Το νέο νομοσχέδιο
Συγκεκριμένα το προσχέδιο νόμου αναφέρει ότι η αφαίρεση ενός ή περισσοτέρων οργάνων από ενήλικο, θανόν πρόσωπο, πραγματοποιείται εφόσον δεν είχε εκφράσει την αντίθεσή του (εικαζόμενη συναίνεση).
Όπως αναφέρεται στο προσχέδιο κάθε πολίτης που έχει ενηλικιωθεί, μπορεί να δηλώνει την αντίθεσή του στην αφαίρεση οργάνων του μετά θάνατον, σε ειδικό αρχείο που θα τηρείται στον ΕΟΜ. Η σχετική δήλωσή του θα πρέπει να φέρει βεβαιωμένο το γνήσιο της υπογραφής.
Επίσης, το νέο προσχέδιο αφήνει ανοικτό το ενδεχόμενο να γίνονται κατά περίπτωση μεταμοσχεύσεις και από ιδιωτικά νοσοκομεία. Η δυνατότητα για χειρουργική αφαίρεση οργάνων ή μεταμόσχευση δίνεται πλέον σε νοσηλευτικά ιδρύματα - νομικά πρόσωπα ιδιωτικού και δημοσίου δικαίου κοινωφελούς και μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα αλλά και ιδιωτικές κλινικές.
Επίσης, από το προσχέδιο προσδιορίζονται με σαφήνεια οι περιπτώσεις στις οποίες θα πρέπει να γίνεται αφαίρεση οργάνων από ζωντανό δότη.
Το ζήτημα αυτό που αφορά κυρίως τους νεφρούς, μέρος του ήπατος και άλλα όργανα, επιτρέπει τη μεταμόσχευση από ζώντα δότη μόνο στον ή στη σύζυγό του, σε ασθενή με τον οποίο υπάρχει σύμφωνο ελεύθερης συμβίωσης, σε συγγενή μέχρι και 4ο βαθμό εξ αίματος και 2ο βαθμό εξ αγχιστείας και σε πρόσωπο που υπάρχει άμεση προσωπική και συναισθηματική σχέση.
Στην τελευταία περίπτωση θα πρέπει να δίνεται ειδική άδεια με δικαστική απόφαση αφού ελεγχθούν όλες οι προϋποθέσεις αφαίρεσης οργάνων από ζώντα δότη αλλά και η κατάσταση της ψυχικής του υγείας, της ουσιαστικής σχέσης και του συναισθηματικού δεσμού που έχει ο δότης με τον λήπτη.
Σε ό,τι αφορά τις τράπεζες βλαστοκυττάρων (αιμοποιητικών κυττάρων) θα ιδρύονται στο εξής με απόφαση του υπουργού Υγείας και σύμφωνη γνώμη του ΕΟΜ και θα λειτουργούν αποκλειστικά μόνο σε νοσηλευτικά ιδρύματα, στον Δημόκριτο και στο Ίδρυμα Ιατροβιολογικών Ερευνών της Ακαδημίας Αθηνών.
Στο προσχέδιο προβλέπονται ποινές για όσους με τη δική τους συναίνεση δίνουν όργανά τους προς μεταμόσχευση και πολύ αυστηρότερες ρυθμίσεις του προβλέπουν ακόμη και κάθειρξη δέκα ετών και πρόστιμο 290.000 ευρώ για οργανωμένες ομάδες που συμμετέχουν στη διακίνηση και εμπορία οργάνων.
Δώρο ζωής από ρεθυμνιώτη σε έξι λήπτες
Ζωή προσέφερε σε έξι συνανθρώπους του ένας 50χρονος ρεθυμνιώτης τον προηγούμενο Ιανουάριο. Έπειτα από πολυήμερη νοσηλεία στη Μονάδα Εντατικής Θεραπείας του Νοσοκομείου Χανίων μετά από τροχαίο ατύχημα στο οποίο τραυματίστηκε σοβαρά, διαπιστώθηκε ο εγκεφαλικός θάνατος του και η οικογένεια αποφάσισε να δωρίσει τα όργανά του σε ανθρώπους που τα έχουν ανάγκη.Έτσι η αρμόδια γιατρός εφόσον πήρε το πράσινο φως από τους συγγενείς ξεκίνησε τη διαδικασία μέσω του ΕΟΜ ώστε να βρεθούν οι λήπτες.
Ο 50χρονος με τον θάνατό του έδωσε ζωή στους συνανθρώπους του χωρίς να γνωρίζει η οικογένεια ποιοι είναι, αφού η νομοθεσία σχετικά με αυτό είναι αυστηρή λόγω ευαίσθητων προσωπικών δεδομένων. Γνωρίζουν όμως και αυτό είναι το σημαντικότερο, πως με την προσφορά αυτή έβαλαν τέλος στην αγωνία και την αναμονή έξι ασθενών.
*Στο τετραψήφιο νούμερο 1147 ή στο 210 6471200 μπορούν να επικοινωνούν οι ενδιαφερόμενοι με τον ΕΟΜ για να συζητήσουν με τους εκπροσώπους του για να ενημερωθούν σωστά και υπεύθυνα.
Όσοι επίσης θέλουν να γίνουν μετά θάνατον δωρητές σώματος, μπορούν να ζητήσουν πληροφορίες και έντυπα από τα Ανατομεία Αθηνών και Θεσσαλονίκης στα τηλέφωνα 210-7771142, 210-7462305 και 2310-999305, 2310-99934 αντίστοιχα.
goodnet.gr
