Δεν ενδιαφερόμαστε για το μέλλον μας παλιάς ηλεκτρικής μας συσκευής κι αυτό ίσως γυρνάει μπούμερανγκ για την υγεία μας. Σήμανε, λοιπόν, η ώρα και για τους δημάρχους μας και τους περιφερειακούς συμβούλους, τώρα μάλιστα που μπαίνουμε αυτοδιοικητικά σε προεκλογική τροχιά, να σηκώσουν τα μανίκια και να ασχοληθούν με το μέγα πρόβλημα. Σήμανε όμως πρώτιστα η ώρα για τους πολίτες να αναλάβουν τις ευθύνες τους, κυρίως ενώπιον των μελλοντικών γενιών, από εκεί δηλαδή όπου δανειζόμαστε τη δική μας ζωή στο περιβάλλον της Κρήτης.
Έρευνα-σήμα κινδύνου
Το καμπανάκι του κινδύνου χτυπά πρόσφατη έρευνα της εταιρείας MRB που έγινε για λογαριασμό του επίσημου φορέα "Ανακύκλωση Συσκευών Α.Ε." σε ολόκληρη την Ελλάδα. Τα στοιχεία της αποδεικνύουν ότι η κρίση έστρεψε, όπως ήταν μοιραίο, τις προτεραιότητες στην αντιμετώπιση της οικονομικής καθημερινότητας, μετριάζοντας το ενδιαφέρον των πολιτών για το περιβάλλον. Ιδιαίτερα στο Ηράκλειο και στο νησί μας, ωστόσο, οι αριθμοί πρέπει να μας αφυπνίσουν!
1. Στην Ελλάδα του 2013 μόνο το 12% του πληθυσμού αναφέρει τη ρύπανση του περιβάλλοντος ως ένα από τα 5 μεγαλύτερα προβλήματα της χώρας, ποσοστό που και στο Ηράκλειο εμφανίζεται εξίσου χαμηλά. Στο νομό μας, όμως, η υποτίμηση της απειλής, σε συνδυασμό με την έλλειψη ενημέρωσης, γίνεται μεγαλύτερη όταν σήμερα, στις αρχές του 21ου αιώνα, περίπου 6 στους 10 πολίτες εξακολουθούν να αγνοούν ακόμη και στοιχειώδη θέματα περιβάλλοντος. Ειδικά στον τομέα της ανακύκλωσης παλιών ηλεκτρικών συσκευών η άγνοια των Ηρακλειωτών κάνει ρεκόρ, αφού μόλις ένας στους 10 (!) απαντά ότι είναι αρκετά ή πολύ ενημερωμένος για αυτήν. Είναι χαρακτηριστικό ότι μόλις 18% των συμπολιτών μας αναφέρουν αυθόρμητα τη μείωση της ρύπανσης από βλαβερές ουσίες ως όφελος από την ανακύκλωση ηλεκτρικών συσκευών. Αν σκεφτούμε ότι, την ίδια στιγμή, 8 στους 10 Ηρακλειώτες συνδέουν την υγεία τους με το περιβάλλον, γίνεται σαφές ότι η μεγαλύτερη πληροφόρηση είναι το "κλειδί" για την πρόοδο της ανακύκλωσης στον τομέα των συσκευών.
2. Η έλλειψη ενημέρωσης φαίνεται, δυστυχώς, και στην πράξη: Ενώ περίπου το 40% των Ελλήνων δηλώνει πως μέσα στο χρόνο έδωσε για ανακύκλωση κάποια συσκευή, το ποσοστό στο Ηράκλειο πέφτει στο ανησυχητικό 18%! Και όλα αυτά, παρά το ενθαρρυντικό μήνυμα ότι "κάτι κινείται". Γιατί; Γιατί τουλάχιστον η μεγάλη πλειοψηφία (88%) απαντά ότι μέσα σε ένα χρόνο ανακύκλωσε έστω και ένα υλικό (π.χ. χαρτί ή γυαλί). Αριθμός που σημαίνει ότι η προσοχή μας, εδώ στην Κρήτη, πρέπει να εστιαστεί περισσότερο στη διαχείριση των ηλεκτρικών μας συσκευών.
Πρόθυμοι
3. Παρήγορο είναι, πάντως, το ότι δείχνουμε, έστω και τώρα, αποφασισμένοι να ενεργοποιηθούμε: Το 90% των ερωτηθέντων στο Ηράκλειο καταθέτει την πρόθεσή του να δώσει προς ανακύκλωση τις ηλεκτρικές συσκευές του στο μέλλον. Βέβαια, και μεταξύ αυτών που απαντούν θετικά, οι πλήρως συνειδητοποιημένοι («σίγουρα θα ανακυκλώσω») είναι λιγότεροι (38%) από τους πιο διστακτικούς («μάλλον θα ανακυκλώσω»). Σημασία έχει ωστόσο ότι συνολικά οι Κρητικοί που δηλώνουν πρόθυμοι για ανακύκλωση συσκευών είναι οι περισσότεροι από κάθε άλλη περιοχή.
Σύγχυση
4. Το πρόβλημα της ενημέρωσης επανέρχεται και όταν η έρευνα της MRB περνά σε ειδικότερα θέματα. Για παράδειγμα, στη γνώση για την ανακύκλωση μικρών (π.χ. κινητά τηλέφωνα) και μεγάλων συσκευών (π.χ. ψυγεία , κλιματιστικά). Και εδώ υπάρχει σύγχυση. Έτσι, για τις μικρές συσκευές το 72% συνολικά αναφέρει την απόρριψή στους ειδικούς κάδους στα καταστήματα ηλεκτρικών ειδών. Στο Ηράκλειο, όμως, ακόμη και αυτό το ποσοστό πέφτει στο 31%! Κι όταν περνάμε στις μεγάλες οικιακές συσκευές, τα πράγματα χειροτερεύουν: Μόνο το 21% στη χώρα αναφέρει αυθόρμητα ότι ο Δήμος παραλαμβάνει την παλαιά του συσκευή προς ανακύκλωση, ποσοστό που στην πρωτεύουσα της Κρήτης υποχωρεί ραγδαία στο ανησυχητικό 3%! Μία τρανή απόδειξη της αδρανοποίησης της Τοπικής μας Αυτοδιοίκησης, αλλά και της "εύκολης" λύσης να μην επιμένουμε στην απαίτησή μας ο Δήμος να κάνει σωστά τη δουλειά του - και στον τομέα αυτόν.
Οι πλανόδιοι
5. Και το αποκορύφωμα! Ενώ το 86% των Ελλήνων αναγνωρίζει πλέον ότι δεν είναι λύση να αφήνουμε τη συσκευή μας στο δρόμο, στο Ηράκλειο μόνο το 10% φαίνεται να συνειδητοποιεί ότι η δραστηριότητα του πλανόδιου συλλέκτη βλάπτει το περιβάλλον. Με άλλα λόγια, μάλλον παραβλέπουμε πως ένας υπολογιστής περιέχει χαλκό, ψευδάργυρο, κασσίτερο, μόλυβδο και κάδμιο και πως, αν καεί ή κομματιαστεί, αυτά τα τοξικά μέταλλα θα απελευθερωθούν ή θα εισχωρήσουν στο υπέδαφος, με συνέπεια να μολύνουν τον αέρα που αναπνέουμε ή το νερό που πίνουμε. Ξεχνάμε πως ψυγεία και κλιματιστικά περιέχουν ουσίες ένοχες για την τρύπα του όζοντος και πως, εγκαταλείποντάς τα στο δρόμο, όταν χαλάσουν, επιβαρύνουμε το περιβάλλον και την υγεία μας. Και, βέβαια, δε σκεφτόμαστε ότι όλα αυτά, αν ανακυκλωθούν σωστά, αξιοποιούνται και πάλι, με όφελος την εξοικονόμηση φυσικών πόρων και ενέργειας.
Η σειρήνα του συναγερμού, λοιπόν, ηχεί ήδη απειλητικά στην Ελλάδα και στην Κρήτη, με αφορμή μια δημοσκόπηση που δεν ασχολείται με το πώς θα ψηφίσουμε, αλλά -κυριολεκτικά - με το πώς θα ζήσουμε εμείς και τα παιδιά μας. Είναι καιρός να την ακούσουμε και να δράσουμε. Όλοι μαζί και ο καθένας ξεχωριστά...
Τι πρέπει να ξέρετε
1. Γιατί πρέπει να ανακυκλώνω τις παλιές ηλεκτρικές συσκευές; Η ανακύκλωση είναι μέρος της λύσης στο κρίσιμο πρόβλημα της διαχείρισης απορριμμάτων. Αν συλλέγουμε και αποσυναρμολογούμε τις συσκευές, ώστε στη συνέχεια να απομακρυνθούν τα επικίνδυνα υλικά και να διαχωριστούν τα υπόλοιπα για να παραδοθούν προς χρήση στη βιομηχανία, τότε μειώνουμε τον όγκο των σκουπιδιών, τις ανάγκες για νέους ΧΥΤΑ και επιμηκύνουμε το χρόνο ζωής όσων ΧΥΤΑ ήδη λειτουργούν. Το σημαντικότερο όμως είναι ότι με την ανακύκλωση περιορίζουμε δραστικά τη ρύπανση του περιβάλλοντος από ουσίες επικίνδυνες για την υγεία μας που περιέχονται σε κάποια μέρη των συσκευών, τις εκπομπές αερίων που καταστρέφουν το στρώμα του όζοντος, την εξόρυξη πρώτων υλών, ώστε να εξοικονομούμε μη ανανεώσιμους φυσικούς πόρους, τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, χάρη στη μείωση των παραγωγικών διαδικασιών. Ανακυκλώνοντας τις παλιές συσκευές, πιστοποιούμε, τέλος, ένα υψηλό επίπεδο πολιτισμού και κοινωνικής συνείδησης, που νοιάζεται ποιο περιβάλλον θα κληροδοτήσει στις επόμενες γενιές.
2. Πότε και πώς μπορεί να γίνουν επικίνδυνες οι ηλεκτρικές και ηλεκτρονικές συσκευές;
Όχι για όσο διάστημα χρησιμοποιούνται σύμφωνα με τις οδηγίες του κατασκευαστή. Από τη στιγμή, όμως, που θα πεταχτούν, μπορεί να βλάψουν το περιβάλλον, αν δε γίνει με σωστό τρόπο η συλλογή, η μεταφορά κι η επεξεργασία τους. Όταν οι συσκευές είναι πλέον απόβλητα, από την ανεξέλεγκτη διαχείρισή τους υπάρχει κίνδυνος να διαφύγουν κάποια από τα βλαβερά υλικά που εμπεριέχουν και, όταν θάβονται ή καίγονται, διαχέονται στο έδαφος ή στην ατμόσφαιρα και τα μολύνουν. Είναι σημαντικό, λοιπόν, να μη σπάνε οι συσκευές, να μην καταλήγουν στα πεζοδρόμια, στα σκουπίδια και στις χωματερές. Γι' αυτό και η εταιρεία δεν παραλαμβάνει κατεστραμμένες συσκευές. Επειδή τότε είναι αδύνατη πλέον η ορθή περιβαλλοντολογική τους διαχείριση.
3. Και σε ποιους χώρους ανακυκλώνονται οι συσκευές που συγκεντρώνει η εταιρεία; Όλες οι συσκευές που έχουν παραδοθεί για ανακύκλωση μεταφέρονται σε μία από τις 9 αδειοδοτημένες μονάδες επεξεργασίας που είναι συμβεβλημένες με το Σύστημα "Ανακύκλωση Συσκευών Α.Ε.". Εκεί τις επεξεργάζονται ειδικοί, απομακρύνονται με ασφάλεια οι βλαβερές ουσίες και τα αξιοποιήσιμα υλικά προωθούνται για να χρησιμοποιηθούν στην παραγωγή νέων προϊόντων. Κατ' εξαίρεση μόνο οι λάμπες μεταφέρονται για επεξεργασία σε χώρες της Ε.Ε., αφού στην Ελλάδα δεν υπάρχει ακόμη εξειδικευμένο εργοστάσιο ανακύκλωσης.
4. Οι γυρολόγοι ή οι πλανόδιοι παλιατζήδες είναι ανακυκλωτές; Ασφαλώς όχι! Οι γυρολόγοι μαζεύουν αντικείμενα που βρίσκουν στα σκουπίδια και στα πεζοδρόμια ή παραλαμβάνουν από τις αποθήκες των σπιτιών, για να τα πουλήσουν και να βγάλουν κάποιο εισόδημα. Ανάμεσα στα αντικείμενα αυτά, είναι και παλιές ηλεκτρικές και ηλεκτρονικές συσκευές, που τις μεταπωλούν σε εμπόρους παλαιών μετάλλων. Οι γυρολόγοι δεν είναι ασφαλές δίκτυο, απλώς διότι δεν είναι δυνατόν να γίνει έλεγχος πού πωλούν τις παλιές συσκευές και πώς τις διαχειρίζονται. Ασφαλείς φορείς συλλογής είναι οι Δήμοι και οι λιανοπωλητές - όπως ορίζει και ο νόμος.
5. Τα καταστήματα λιανικής πώλησης είναι υποχρεωμένα να παραλάβουν την παλιά μου συσκευή. Και με ποιους όρους;
Ο νόμος υποχρεώνει το λιανοπωλητή να παραλάβει την παλιά συσκευή στο κατάστημά του, μόνον αν έχετε αγοράσει από αυτό καινούργια συσκευή, ίδιας χρήσης. Ωστόσο, όλες οι αλυσίδες ηλεκτρικών ειδών και οι περισσότερες ανεξάρτητες επιχειρήσεις του κλάδου διαθέτουν κάδους ανακύκλωσης μικροσυσκευών. Η παραλαβή της παλιάς συσκευής από το σπίτι σας είναι στη διακριτική ευχέρεια του κάθε καταστήματος - όπως και το αν θα παράσχει αυτή την υπηρεσία δωρεάν ή όχι.
6. Τι κάνει η εταιρεία με τους Δήμους; Τους δίνει χρήματα για την ανακύκλωση; Η εταιρεία είναι σε συνεχή επαφή με όλους τους Δήμους, της χώρας και έχει στόχο τη συνεργασία με όλους, ανεξαρτήτως μεγέθους ή θέσης στο χάρτη. Τους ενημερώνει για την ορθή διαχείριση των συγκεκριμένων αποβλήτων, ζητάει χώρους για να τοποθετήσει κοντέινερ και κάδους σε φυλασσόμενα σημεία και τους αμείβει, με βάση προσδιορισμένους στόχους συλλογής ανά κάτοικο.
7. Τα φωτιστικά σώματα και οι λάμπες ανακυκλώνονται; Ναι. Τα οικιακά φωτιστικά σώματα είναι απόβλητα ΗΗΕ και οι πολίτες μπορούν να τα απορρίπτουν στους ειδικούς κάδους συλλογής. Η εταιρεία διαχειρίζεται και ακέραιους λαμπτήρες φθορισμού (οικονομίας, ευθύγραμμους για γραφεία, κυκλικούς για κουζίνα) και λάμπες φωτισμού οδών. Δεν ανακυκλώνονται οι λαμπτήρες πυράκτωσης.
7+1. Τελικά, ποιος πληρώνει το κόστος της ανακύκλωσης; Οι πολίτες δεν επιβαρύνονται ούτε με ένα σεντ! Πληρώνουν μόνον οι εισαγωγείς και οι κατασκευαστές των ηλεκτρικών συσκευών. Αυτό προβλέπει ο νόμος και αυτό συμβαίνει.
Ο καθένας μας να αναλάβει το μερίδιο της ευθύνης για το περιβάλλον
«Είναι γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα η δυσμενής οικονομική κατάσταση έχει επηρεάσει όλους τους τομείς και δυστυχώς έχει οδηγήσει και τα περιβαλλοντικά ζητήματα σε δεύτερη μοίρα. Αυτή όμως η υποβάθμιση, σε συνδυασμό πάντα με την προϋπάρχουσα κακή και "βολική" νοοτροπία μας, της απόδοσης ευθυνών σε κάποιον άλλο ή στο απρόσωπο κράτος, ιδιαίτερα όταν πρέπει να αφιερώσουμε χρόνο και να κοπιάσουμε για κάτι, είναι ένα τεράστιο λάθος. Το μόνο που καταφέρνουμε έτσι είναι να βάζουμε σε μεγάλο κίνδυνο την υγεία μας και να υποβαθμίζουμε την ποιότητα της ζωής μας. Δεν είναι δυνατό να θεωρούμε ότι, αφήνοντας έξω από την πόρτα μας το παλιό μας ψυγείο, όλα θα γίνουν σωστά και τίποτα δε θα μας βλάψει.
Είναι σημαντικό να κατανοήσουμε όλοι ότι σήμερα, περισσότερο από ποτέ άλλοτε, είναι ανάγκη ο καθένας μας να αναλάβει το μερίδιο της προσωπικής του ευθύνης για το περιβάλλον αλλά και για την κοινωνία γενικότερα.
"Πρέπει να γίνουμε εμείς οι ίδιοι η αλλαγή που θέλουμε να δούμε στον κόσμο μας!". Μόνο αν αλλάξουμε τις λανθασμένες νοοτροπίες του παρελθόντος και δράσουμε εμείς οι ίδιοι, θα μπορέσουμε να δώσουμε στα παιδιά μας ένα καλύτερο αύριο. Όλοι οι άνθρωποι που εργάζονται στο Σύστημα της Ανακύκλωσης Συσκευών διαχειρίζονται τις παλιές ηλεκτρικές και ηλεκτρονικές συσκευές μας, καθώς και τους λαμπτήρες, ορθά περιβαλλοντικά, με το χαμηλότερο δυνατό κόστος. Στόχος τους είναι η συνεχής βελτίωση των δεικτών ανακύκλωσης και η προστασία του περιβάλλοντος και των φυσικών πόρων».
Μάριος Ιντζελέρ, διευθύνων σύμβουλος «Ανακύκλωση Συσκευών Α.Ε.
Ποια είναι και τι κάνει η "Ανακύκλωση Συσκευών Α.Ε."
Η "Ανακύκλωση Συσκευών Α.Ε." είναι φορέας που έχει την ευθύνη για την οργάνωση και τη λειτουργία του Συλλογικού Συστήματος Εναλλακτικής Διαχείρισης των Αποβλήτων Ηλεκτρικού και Ηλεκτρονικού Εξοπλισμού (ΑΗΗΕ). Βασικοί της μέτοχοι είναι οι μεγαλύτερες εταιρείες όλων των κλάδων ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού, με ίσα μερίδια η καθεμιά τους.
Πρόκειται για εταιρεία μη επενδυτικού χαρακτήρα και μη επιδίωξης κερδών, πιστοποιημένη με ISO, η οποία παρέχει ουσιαστικά δημόσια υπηρεσία που της έχει εκχωρηθεί από το κράτος. Με τις δράσεις της, επιδιώκει να φτάσει η χώρα στους εθνικούς στόχους που έχουν καθοριστεί από την ευρωπαϊκή και την ελληνική νομοθεσία, με το χαμηλότερο δυνατό κόστος. Οι εθνικοί αυτοί στόχοι είναι αριθμητικά προσδιορισμένοι, με τρόπο απολύτως συγκεκριμένο: Από κάθε κάτοικο, κάθε χρόνο, πρέπει να συλλέγονται τουλάχιστον 4 κιλά ΑΗΗΕ οικιακής προέλευσης. Και από αυτά να ανακυκλώνονται και να αξιοποιούνται ξανά τα υλικά τους, σε ποσοστά που κυμαίνονται από 50% έως και 80% του μέσου βάρους της κάθε συσκευής (ανάλογα με την κατηγορία του εξοπλισμού). Σκοπός της εταιρείας είναι η βελτίωση της ποιότητας του φυσικού περιβάλλοντος, η συνετή και ορθολογική χρησιμοποίηση των φυσικών πόρων και η προστασία της υγείας των πολιτών. Και για να τον πετύχει, αναπτύσσει τις αναγκαίες υποδομές για τη συλλογή και επεξεργασία των ΑΗΗΕ: Τοποθετώντας δωρεάν κάδους και κοντέινερ ανακύκλωσης ηλεκτρικών συσκευών, δημιούργησε πανελλαδικό δίκτυο συλλογής, το οποίο καλύπτει ήδη ποσοστό μεγαλύτερο του 90% του ελληνικού πληθυσμού, και αποτελείται από δημοτικά σημεία ανακύκλωσης και άλλα που λειτουργούν σε εμπορικά και άλλα καταστήματα.
Συγκρότησε δίκτυο μεταφοράς και προσωρινής αποθήκευσης των ΑΗΗΕ, έχοντας συμβάσεις με περισσότερες από 30 αδειοδοτημένες εταιρείες μεταφοράς. Και συνεργάζεται με 9 μονάδες επεξεργασίας ΑΗΗΕ, που βρίσκονται σε κομβικά σημεία όλης της Ελλάδας. Επιπλέον, η εταιρεία προωθεί την ευαισθητοποίηση των πολιτών για την ανακύκλωση του ΗΗΕ. Οργανώνει πανελλαδικές καμπάνιες ενημέρωσης, αλλά και τοπικές ενέργειες, που σχεδιάζονται ανάλογα με τα ιδιαίτερα προβλήματα και χαρακτηριστικά της κάθε περιοχής.
neakriti.gr
